Ngày đăng: 16-05-2025
TT.CHG - Không ai muốn sống trong một xã hội mà thật – giả lẫn lộn, nơi những người làm ăn tử tế bị đánh bại bởi những mánh khóe bất lương. Thế nhưng, tình trạng hàng giả, hàng nhái, buôn lậu và gian lận thương mại len lỏi khắp các chợ truyền thống, sàn thương mại điện tử, thậm chí cả trong những kệ hàng sang trọng đang không chỉ làm méo mó thị trường, hủy hoại đạo đức kinh doanh, mà còn từng ngày gặm nhấm niềm tin của người dân vào pháp luật và sự công bằng.
Một thực tế đau lòng là hiện nay, nhiều người dân – đặc biệt là người bệnh, người già, trẻ em – vẫn hằng ngày phải sử dụng các sản phẩm sữa giả, thuốc giả, thuốc kém chất lượng, được quảng cáo sai sự thật như thể là “thần dược” chữa bách bệnh. Điều này không chỉ gây nguy hại trực tiếp đến sức khỏe, tính mạng người dân mà còn bào mòn niềm tin vào thị trường, vào pháp luật và các thiết chế công quyền.
Trước thực trạng nghiêm trọng này, Thủ tướng Chính phủ đã ra mệnh lệnh cứng rắn, yêu cầu thành lập Tổ công tác đặc biệt và mở chiến dịch cao điểm toàn quốc nhằm truy quét buôn lậu, hàng giả, hàng kém chất lượng. Đây không chỉ đơn thuần là một đợt tổng kiểm tra, mà là tuyên bố hành động mạnh mẽ của một Chính phủ kiên quyết không thỏa hiệp với cái sai, cái ác và các hành vi vi phạm pháp luật.
Chiến dịch này cũng chính là lời kêu gọi toàn xã hội cùng hành động, bởi một nền kinh tế không thể phát triển bền vững khi nền móng thị trường bị bào mòn bởi gian lận, dối trá. Và càng không thể có một quốc gia hùng cường, nếu người làm ăn chân chính luôn phải chịu thiệt thòi trên chính sân chơi của mình.
Hoạt động buôn lậu, sản xuất và kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lượng gây ra những thiệt hại to lớn và toàn diện. Không chỉ làm thất thoát nguồn thu ngân sách nhà nước, nó còn bóp nghẹt động lực sản xuất trong nước, tạo ra môi trường cạnh tranh bất bình đẳng, từ đó làm xói mòn niềm tin của nhà đầu tư và cản trở phát triển kinh tế bền vững.
Đặc biệt, tác động nghiêm trọng nhất là đến sức khỏe cộng đồng – khi thuốc giả, thực phẩm bẩn, hàng hóa không đảm bảo chất lượng vẫn ngang nhiên lưu hành trên thị trường, đe dọa trực tiếp đến tính mạng người dân, đặc biệt là người nghèo, người bệnh, trẻ em và người cao tuổi.
Sự tồn tại dai dẳng của hàng giả và buôn lậu cũng là chỉ dấu rõ ràng cho thấy pháp luật bị thách thức, trật tự quản lý bị buông lỏng và đạo đức kinh doanh đang bị bào mòn. Nếu người tiêu dùng không còn biết tin vào đâu, nếu doanh nghiệp chân chính bị lép vế trước những kẻ “nhanh tay, lắm mánh”, thì sẽ rất khó nói đến một nền kinh tế lành mạnh, văn minh và phát triển bền vững.
Trước tình trạng buôn lậu, hàng giả, hàng kém chất lượng diễn biến phức tạp, Thủ tướng Chính phủ không chỉ yêu cầu xử lý mạnh tay mà còn trực tiếp phát động phong trào thi đua toàn quốc, giao nhiệm vụ cụ thể cho từng bộ, ngành, từng địa phương. Một tổ công tác đặc biệt đã được thành lập, các đoàn kiểm tra liên ngành sẽ trực tiếp xuống cơ sở để đôn đốc, giám sát và xử lý trách nhiệm rõ ràng nếu phát hiện sự buông lỏng trong công tác quản lý, kiểm tra, giám sát.
Chiến dịch cao điểm lần này không dừng ở việc “bắt vài vụ để lấy thành tích”, mà là một bước ngoặt về tư duy và phương pháp tiếp cận. Từ phản ứng bị động sang chủ động truy quét, từ xử lý rời rạc sang phối hợp đồng bộ, hệ thống hóa các giải pháp, từ chống đơn lẻ theo vụ việc sang thiết lập cơ chế phòng ngừa bằng thể chế, công nghệ và văn hóa tuân thủ pháp luật.
Đây không chỉ là một chiến dịch mang tính hành chính, mà là tuyên bố chính trị rõ ràng về một Chính phủ không khoan nhượng với gian lận, vi phạm pháp luật – và hơn hết là cam kết bảo vệ quyền lợi người dân, doanh nghiệp chân chính và sự lành mạnh của nền kinh tế quốc gia.
Việc xử lý nghiêm minh, thậm chí truy tố hình sự những cá nhân, tổ chức tiếp tay cho buôn lậu, sản xuất – kinh doanh hàng giả là hoàn toàn cần thiết và đúng pháp luật. Tuy nhiên, nếu chỉ tập trung vào các biện pháp cưỡng chế, thì mới chỉ giải quyết phần ngọn của vấn đề. Muốn xử lý tận gốc, cần xây dựng một nền tảng văn hóa kinh doanh lành mạnh, lấy giá trị tử tế làm cốt lõi.
Ngay từ trong nhà trường, học sinh cần được giáo dục về văn hóa tiêu dùng, về giá trị của sản phẩm chính hãng, về đạo đức trong sản xuất, kinh doanh và cả ý thức trách nhiệm xã hội. Trong cộng đồng, cần có cơ chế tôn vinh, khuyến khích những người sản xuất chân chính, thúc đẩy lối sống tiêu dùng có trách nhiệm, không tiếp tay cho hàng giả.
Trong từng gia đình – nền tảng của xã hội – cha mẹ cần giáo dục con em phân biệt đúng – sai, hình thành thói quen lựa chọn sản phẩm an toàn, minh bạch về nguồn gốc ngay từ những chi tiết nhỏ nhất như bao bì, nhãn mác.
Không ai có thể làm giả nếu không có người tiêu dùng sẵn sàng mua hàng giả. Vì vậy, trong cuộc chiến chống buôn lậu, hàng giả, hàng kém chất lượng, người tiêu dùng chính là tuyến phòng thủ đầu tiên và cũng là quan trọng nhất. Một cộng đồng tiêu dùng hiểu biết, thông minh và có thái độ dứt khoát “nói không” với hàng giả, hàng nhái sẽ khiến mọi hành vi gian lận trở nên không còn khả năng sinh lời.
Để đạt được điều này, cần đẩy mạnh công tác truyền thông, giáo dục nhằm nâng cao nhận thức người tiêu dùng về tác hại của hàng giả, cũng như vai trò của họ trong việc bảo vệ chính mình và cộng đồng. Người tiêu dùng cần được tiếp cận thông tin minh bạch, cần được trang bị công cụ truy xuất nguồn gốc, so sánh chất lượng – giá cả, và có quyền phản ánh, tố giác hành vi gian lận một cách dễ dàng, bảo mật.
Trên hết, cần khơi dậy trong mỗi người tiêu dùng lòng tự trọng và tinh thần công dân – bởi việc mua hàng giả không chỉ là hành vi thiếu hiểu biết, mà còn vô tình tiếp tay cho hành vi phạm pháp, gây hại đến xã hội. Khi người tiêu dùng từ chối hàng giả một cách triệt để, thị trường sẽ tự đào thải những sản phẩm phi pháp, từng bước thiết lập một môi trường kinh doanh công bằng, bền vững và có đạo đức.
Chính phủ, dù mạnh đến đâu, cũng cần sự đồng hành của các bộ, ngành, địa phương, các tổ chức và người dân trong cuộc chiến này. Các tổ chức xã hội, đặc biệt là hội bảo vệ người tiêu dùng, các hiệp hội ngành hàng, báo chí và mạng lưới truyền thông cần đóng vai trò chủ động hơn.
Cần có chiến dịch truyền thông quy mô lớn về tiêu dùng tử tế. Cần có sự giám sát cộng đồng với các đường dây buôn lậu. Và cần có cơ chế để các tổ chức xã hội kiến nghị chính sách, phản biện các kẽ hở thể chế và hỗ trợ người tiêu dùng khi quyền lợi bị xâm hại.
Chiến dịch truy quét buôn lậu, hàng giả lần này – nếu được thực hiện nghiêm túc và đồng bộ – sẽ không chỉ dẹp bỏ được một loạt đường dây vi phạm, mà quan trọng hơn, sẽ tái lập lại niềm tin vào thị trường và pháp luật.
Chính phủ đã phát tín hiệu rõ ràng. Cần cả hệ thống chính trị cùng vào cuộc. Và quan trọng hơn, cần mỗi người dân, mỗi doanh nghiệp, mỗi tổ chức xã hội cùng hành động vì một mục tiêu chung: Tạo lập một môi trường kinh doanh liêm chính, một thị trường minh bạch và một quốc gia phát triển bền vững từ gốc rễ văn hóa đến thượng tầng thể chế.
Đó không chỉ là một đợt truy quét. Đó là một cuộc đổi mới đạo đức thị trường. Và đó là điều mà đất nước này đang rất cần để bước vào kỷ nguyên mới.
TS. Nguyễn Sĩ Dũng
Theo xaydungchinhsach.chinhphu.vn
