Ngày đăng: 19-06-2025
TT.CHG - Theo Bộ trưởng Trần Hồng Minh, nếu không triển khai TOD (Transit-Oriented Development), tuyến đường sắt Bắc - Nam có thể mất 140 năm để thu hồi 67.000 tỷ vốn.
Sẽ thông qua cơ chế đặc thù ngay trong kỳ họp này
Chiều 18/6, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội Thảo luận tại hội trường về dự án Luật Đường sắt (sửa đổi).
Phát biểu giải trình làm rõ thêm một số vấn đề các đại biểu quan tâm, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh cho biết, theo chương trình, Luật Đường sắt (sửa đổi) sẽ được Chính phủ trình Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp thứ 9 và dự kiến thông qua tại kỳ họp thứ 10. Tuy nhiên, để đáp ứng yêu cầu cấp thiết trong thực tiễn triển khai, ngay trong kỳ họp này, Chính phủ đề xuất trình Quốc hội thông qua Nghị quyết về cơ chế đặc thù nhằm đẩy nhanh tiến độ đầu tư, phát triển hệ thống đường sắt quốc gia.
Chiều 18/6/2025, Quốc hội Thảo luận ở hội trường về dự án Luật Đường sắt (sửa đổi). Ảnh: VPQH
Theo Bộ trưởng, việc ban hành cơ chế đặc thù là chủ trương đã được cấp có thẩm quyền thống nhất, giao cho Đảng ủy Chính phủ, Đảng ủy Quốc hội phối hợp nghiên cứu, đưa nội dung vào dự thảo luật. Chính phủ và các cơ quan của Quốc hội đã chủ động phối hợp khẩn trương để chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo trên nguyên tắc tiếp thu, giải trình mọi ý kiến. Do thời gian gấp, sáng ngày 18/6, cơ quan soạn thảo mới gửi được 54 ý kiến giải trình từ các tổ thảo luận tới đại biểu Quốc hội.
Dự thảo Luật được rút gọn từ 84 điều xuống còn 60 điều, đồng thời tích hợp 23 cơ chế, chính sách từ dự thảo Nghị quyết vào Luật, bảo đảm tính khả thi, chặt chẽ, hiệu quả và phổ quát. Chính phủ cũng đề xuất đưa 3 chính sách riêng về bãi đổ thải, vật liệu xây dựng và chuyển mục đích sử dụng đất vào Nghị quyết chung của kỳ họp để áp dụng với hai dự án quan trọng quốc gia là Hà Nội - Đồng Đăng và Hải Phòng - Hạ Long - Móng Cái. Các chính sách không phổ quát sẽ được báo cáo cấp có thẩm quyền trong từng thời kỳ.
Bộ trưởng Trần Hồng Minh cho rằng, nếu không triển khai TOD (Transit-Oriented Development- mô hình phát triển đô thị theo định hướng phát triển giao thông công cộng) và cho phép chỉ định thầu, tuyến đường sắt Bắc - Nam có thể mất 140 năm để thu hồi 67.000 tỷ vốn.
Sáu nhóm vấn đề trọng tâm được giải trình
Bộ trưởng Trần Hồng Minh đã tổng hợp 16 ý kiến đại biểu phát biểu tại phiên họp chiều 18/6 thành sáu nhóm nội dung chính để giải trình cụ thể.
Thứ nhất là nhóm chính sách về rút ngắn trình tự đầu tư. Dự thảo đã đề xuất thực hiện đồng thời một số công việc chuẩn bị dự án, sử dụng thiết kế kỹ thuật tổng thể thay cho thiết kế cơ sở, miễn bước chủ trương đầu tư với các tuyến đường sắt đô thị. Giải pháp này giúp rút ngắn thời gian triển khai từ 2 đến 5 năm. Nghị định số 123/2025/NĐ-CP đã được ban hành ngày 11/6/2025 và có hiệu lực từ 01/7/2025 để triển khai ngay.
Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh phát biểu giải trình tại phiên thảo luận. Ảnh: VPQH
Thứ hai, chính sách phát triển không gian đô thị theo mô hình TOD được xác định là giải pháp đột phá. TOD cho phép chỉnh trang đô thị, tối ưu hóa hiệu quả sử dụng đất, đồng thời tạo nguồn thu từ đất đai để tái đầu tư phát triển kinh tế - xã hội. Khi có mặt bằng sạch, nhà đầu tư tư nhân có thể được chỉ định thầu để đảm bảo thu hút vốn xã hội hóa. Bộ trưởng lưu ý nếu không có cơ chế rõ ràng, đầu tư đường sắt rất khó thu hồi vốn, có thể mất tới 140 năm.
Thứ ba là chính sách phát triển công nghiệp đường sắt trong nước, theo hướng tự lực, tự chủ và chuyển giao công nghệ. Nhà nước cần đầu tư các dây chuyền sản xuất toa xe, đầu máy, linh kiện điện tử theo tiêu chuẩn quốc tế. Đây là nội dung nhằm thực hiện chủ trương lớn trong Nghị quyết 87 của Bộ Chính trị.
Thứ tư, Luật cũng mở rộng các quy định về đầu tư tư nhân nhưng vẫn bảo đảm kiểm soát chặt chẽ của nhà nước. Việc phê duyệt khung tiêu chuẩn, thẩm định kỹ thuật và kiểm toán sẽ vẫn do cơ quan chuyên môn thực hiện. Bộ trưởng khẳng định, không có chuyện “giao xong là buông”, mọi hợp đồng đều có ràng buộc pháp lý rõ ràng.
Thứ năm, dự thảo lần đầu tiên đưa nội dung phòng, chống tham nhũng, lãng phí vào một luật chuyên ngành. Điều 36 quy định khi đấu thầu, chỉ định thầu phải có đại diện các cơ quan quốc phòng, công an, thanh tra, kiểm toán, trong đó Kiểm toán Nhà nước chịu trách nhiệm kiểm toán tổng mức đầu tư. Đây là giải pháp kiểm soát ngay từ đầu để hạn chế tiêu cực.
Thứ sáu, về tính đồng bộ của dự thảo Luật với các luật sửa đổi trong kỳ họp này, Bộ trưởng cho biết Bộ Xây dựng và Bộ Tài chính đã phối hợp rà soát toàn diện. Những nội dung liên quan đến Luật Thuế, Luật Quy hoạch, Luật Đầu tư, Luật Đầu tư công… đều đã được chỉnh lý để đảm bảo không mâu thuẫn, chồng chéo với các luật hiện hành.
Hoàng Nhưỡng
Theo Congthuong.vn
